حق بیمه در واقع مبلغی است که پرداخت بخشی از آن بر عهده کارفرما می‌باشد. همچنین بخش دیگری از این هزینه را فرد پرداخت می‌نماید. تعیین میزان حق بیمه فرد در مشاغل مختلف سالانه توسط بیمه تامین اجتماعی صورت می‌پذیرد. در نهایت این مبلغ به صورت ماهانه از کارفرما و بیمه‌گذار دریافت می‌شود. کارمندان اگر به صورت دقیق فیش حقوقی خود را بررسی نمایند متوجه خواهند شد که ماهانه حق بیمه کارمندان از حقوق آن‌ها کسر می‌گردد. در ادامه این مقاله به بررسی حق بیمه کارمندان و اطلاعات مرتبط با آن می‌پردازیم.
منظور از حق بیمه چیست؟
طبق قوانین مالی و بیمه‌ای تصویب شده توسط سازمان تامین اجتماعی حق بیمه مبلغی است که در ازای بهره‌مندی از مزایای بیمه کارگران و کارمندان باید به این سازمان پرداخت شود. کارفرما در این پروسه مهمترین نقش را بر عهده دارد. در واقع بیشترین مبلغ حق بیمه توسط کارفرما پرداخت می‌شود. در قوانین بیمه این گونه تصویب شده که بیمه‌گذار حدود 30 درصد از حق بیمه را به صورت شخصی پرداخت نماید. البته پرداخت این سی درصد به صورت تصاعدی بین کارفرما و بیمه‌گذار تقسیم می‌شود. به شکلی که بیمه‌گذار تنها هفت درصد از حقوقش را به عنوان حق بیمه پرداخت می‌کند. در نهایت پرداخت مابقی سی درصد حق بیمه(٪۲۳ از حقوق) بر عهده کارفرما است.
همچنین می‌توانیم بگوییم مبلغ حق بیمه تامین اجتماعی در هر سال تحت تاثیر عوامل مختلفی می‌باشد. میزان حقوق پرداختی، حق مسکن و خواربار از مهمترین عوامل تعیین کننده حق بیمه کارمندان می‌باشند. در نتیجه همین موضوع سبب شد تا با توجه به میزان خدمات دریافت شده میزان حق بیمه تامین اجتماعی در سال‌های مختلف متفاوت باشد. در نتیجه این میزان به تناسب هر ساله مقداری افزایش خواهد یافت. به شکلی که در سال 1403 ما شاهد افزایش میزان حق بیمه پرداختی بوده‌ایم.
توضیح مفهوم حق بیمه کارمندان
در قوانین بیمه‌ای فرد مسئول پرداخت حق بیمه نیست. پرداخت حق بیمه از مهمترین وظایف کارفرما تعریف شده است. در این شرایط اگر کارفرما از پرداخت حق بیمه خودداری نماید مشمول پرداخت جرایم مالی خواهد بود.
مسئول اصلی پرداخت بیمه کارمندان چه کسی است؟
در این بخش قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که مسئول اصلی پرداخت حق بیمه کارمندان چه کسی است؟ در قوانین بیمه اینگونه تعیین شده که چیزی در حدود سی درصد از میزان درآمد فرد در قالب حق بیمه برای تامین هزینه بیمه پرداخت شود. از این میزان کارفرما مسئول پرداخت 23 درصد از حق بیمه و کارمندان نیز تنها مسئول پرداخت هفت درصد از حق بیمه می‌باشند. البته در قوانین مشخص شده که مسئول اصلی پرداخت حق بیمه قطعا کارفرماها هستند. در نتیجه کارفرما موظف است با ارائه فهرست حقوق به سازمان تامین اجتماعی میزان حق بیمه سهم خود و کارمندان شرکت را مشخص نماید.
محاسبه بیمه کارمندان و کارگران و مشخص سازی حق بیمه هر کدام
در قوانین بیمه‌ای کشور به طور مشخص تعیین شده که کارفرما، کارمند و دولت موظف به پرداخت چه میزان حق بیمه هستند. بهره‌مندی از مشاوره قوانین کار شرکت‌های شناخته شده‌ای مانند آژانس خدمات مالی دیمان به کارمندان امکان می‌دهد تا نسبت به این قوانین شناخت کافی داشته باشند. در قوانین بیمه‌ای اینگونه تعریف شده که حق بیمه از سه جز مشخص تشکیل شده است. این سه بخش شامل سهم کارفرما، کارمند و کارگر و همچنین سهم دولت می‌شود. در این بین بیشترین میزان حق بیمه را کارفرما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند.
محاسبه میزان حق بیمه کارمندان
حق بیمه کارمندان دولتی
کارمندان دولت نیز باید مشمول بیمه شوند. این بیمه‌ها می‌تواند با بیمه سازمان تامین اجتماعی متفاوت باشد و اداره دولتی ممکن است از سایر سرویس دهندگان بیمه برای بیمه کردن کارمندان خود استفاده کند. با این وجود هر اداره یا سازمان دولتی موظف به پرداخت و رد کردن بیمه برای کارمندان خود است.
این میزان به طور معمول تقریبا بیست درصد از کل مبلغ دریافت شده توسط کارمند تعریف می‌شود. این مبلغ را کارفرما به صورت ماهانه از میزان حقوق پرداخت شده به کارگران و کارمندان کسر می‌نماید. هفت درصد از کل حق بیمه نیز توسط خود کارگران و کارمندان پرداخت می‌شود. در این بین دولت در حدود سه درصد از حق بیمه را در قالب خدمات دولتی به حساب سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند.
در پایان باز هم باید به این نکته اشاره نمود که میزان حق بیمه تعیین شده برای افراد در واقع مبلغی در حدود سی درصد از درآمد آن‌ها می‌باشد.
خدمات و مزایای پرداخت حق بیمه شامل چه مواردی می‌باشد؟
پرداخت حق بیمه کارمندان می‌تواند برای آن‌ها مزایای فراوانی را ایجاد نماید. در نتیجه همین امر نیز سبب شده تا بسیاری از کارمندان و کارگران به دنبال یافتن مشاغلی باشند که در آن‌ها برای فرد حق بیمه رد می‌شود. مزایایی که بیمه برای افراد به همراه دارد باعث شده تا بسیار از افراد به دنبال رد شدن حق بیمه برای خود باشند به طوریکه برخی از افراد اقدام به رد کردن بیمه‌های خویش فرما برای خود و افراد خانوادشان می‌کنند.
در ابتدا باید به این مورد اشاره نمود که فردی که دارای بیمه تامین اجتماعی یا هر بیمه دیگری می‌باشد در زمان سالمندی می‌تواند نسبت به دریافت حقوق بازنشستگی و از کارافتادگی اقدام نماید. دریافت حقوق در زمان بیکاری برای مدت زمان مشخص از دیگر امتیاز‌هایی است که برای بیمه شوندگان اختصاص یافته است. دریافت کمک هزینه‌های ازدواج، بارداری و همچنین هزینه‌های درمان از دیگر امتیازات اختصاص یافته برای بیمه‌گذاران می‌باشند.
محاسبه حق بیمه با مثال عددی
در این بخش از مقاله هدف ما تعیین کاربردی‌ترین روش محاسبه حق بیمه کارمندان می‌باشد. همانطور که در مطالب قبل نیز به این موضوع اشاره نمودیم سی درصد از حقوق و دستمزد کارمند یا فرد بیمه شده در قالب حق بیمه از طرف کارفرما به ادارات بیمه پرداخت می‌گردد. البته پرداخت سی درصد ذکر شده تماما بر عهده کارفرما نیست. از این بین چیزی در حدود 23 درصد از حق بیمه را کارفرما به صورت مستقیم به ادارات بیمه پرداخت می‌نماید. ٪۷ حق بیمه که کارمند باید آن را پرداخت کند نیز از حقوق وی کسر شده و به حساب تامین اجتماعی واریز می‌شود.
محاسبه حق بیمه کارمندان با مثال‌های عددی
برای مثال اگر سی درصد از حق بیمه فرد معادل 6,888,000 ریال باشد از این مبلغ کارفرما باید در حدود 5,280,800 ریال را در قالب حق بیمه پرداخت کند. میزان باقی مانده(1,607,200 ریال) را نیز خود فرد بیمه شده باید به صورت کسر از حقوق به اداره تامین اجتماعی پرداخت نماید. در این بین ممکن است برای فرد این پرسش ایجاد شود که حق بیمه مشمول کدام یک از پرداخت‌های بیمه‌گذار می‌شود. در ادامه به بررسی این موضوع نیز خواهیم پرداخت.
آیا تمام حقوق دریافتی مشمول حق بیمه می‌شود؟
قانون بیمه کارگر و کارفرما به گونه‌ای بسیار دقیق تمام الزامات ضروری برای کسر حق بیمه از کارمندان را مشخص نموده است. در این بین به بررسی برخی از این الزامات خواهیم پرداخت. حقوق و دستمزد و مزایای مستمر شغلی که شامل مواردی مانند حق مسکن، حق اولاد، هزینه‌های‌ایاب و ذهاب و بسیار موارد دیگر می‌باشد از جمله پرداخت‌های مشمول حق بیمه می‌باشند. پاداش‌های مستمر، اضافه کار کارمندان، مزد ایام تعطیلی، نوبت‌های کاری، دریافتی افراد کارآموز و حتی مزد و حق الزحمه نیز از دیگر پرداخت‌هایی به حساب می‌آیند که مشمول پرداخت حق بیمه می‌گردند.
حق بیمه کارمندان مشمول کدام یک از پرداخت‌ها نمی‌شود؟
گاهی بعد از معرفی کارمندان به تامین اجتماعی برخی از پرداخت‌ها نیز وجود دارند که مشمول حق بیمه نمی‌شوند. کارمندان برای شناخت قوانین بیمه‌ای نیاز دارند تا علاوه بر شناخت پرداخت‌های مشمول با انواع پرداخت‌هایی که مشمول حق بیمه نمی‌شوند نیز آشنا گردند. پاداش عیدی، پاداش‌های مربوط به نهضت سواد آموزی، پاداش مربوط به افزایش تولیدات و هزینه‌های سفر و ماموریت از جمله پرداخت‌هایی می‌باشند که مشمول حق بیمه نمی‌گردند. در نتیجه اگر در فیش حقوقی کارمندان چنین پرداخت‌هایی وجود داشته باشد بدون شک مشمول حق بیمه نخواهند شد.
معرفی کارمند جدید به تامین اجتماعی تا مهلت زمانی پرداخت حق بیمه
حق بیمه کارمندان نیز از نظر ساختاری بسیار به حق بیمه کارگری شبیه می‌باشد. در واقع تمام افراد تحت عناوین مختلف در ازای دریافت حقوق مشخص شده توسط اداره کار و بر اساس مجموعه قوانین ماده 4 قانون تامین اجتماعی مشمول قوانین بیمه‌ای می‌باشند.
کارفرما در مجموعه قوانین ماده 36 به عنوان عنصر اصلی پرداخت حق بیمه کارمندان معرفی شده است. در این زمان کارفرما موظف است تا در اولین فرصت نسبت به معرفی کارمندان جدید به بیمه اقدام نماید. در ادامه کارفرما بعد از ارائه مدارک قانونی و مستندات ارائه شده به اداره بیمه موظف به پرداخت حق بیمه کارمند به سازمان تامین اجتماعی می‌باشد. کارفرمایان اصولا از نرم افزارهای ارائه شده برای محاسبه حق بیمه کارمندان خود استفاده می کنند.
رد کردن لیست بیمه و معرفی کارمندان
جهت دریافت اطلاعات بیشتر درباره قوانین اداره کار و گرفتن مشاوره در این خصوص کافیست به صفحه مشاوره قانون کار سر بزنید.
بررسی برخی از الزامات قانونی برای پرداخت حق بیمه کارمندان
قانون برای کارفرمایان ضوابط مشخصی را در خصوص پرداخت بیمه، تعیین نموده است. در این قوانین تعیین شده که کارفرما باید بر اساس آن‌ها اقدام نماید. برای مثال تنها بعد از 15 روز از معرفی کارمند به اداره بیمه کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه کارمندان می‌باشد. در نهایت با اضافه شدن کارمند جدید به هر مجموعه اقتصادی کارفرما موظف به طی مراحل اداری این امر است. در ابتدا باید کارفرما با مراجعه به نزدیک‌ترین شعبه سازمان تامین اجتماعی نسبت به دریافت کد رهگیری بیمه اقدام نماید.
این کد تنها به شرکت‌ها و موسساتی اختصاص خواهد یافت که دارای کارفرما و یا پرسنل تحت قرارداد بیمه باشند. کد فوق در واقع یک شماره ده رقمی کاملا اختصاصی می‌باشد.
سه رقم اول این کد معرف کد شعبه، سه رقم بعدی مربوط به نوع فعالیت کارگاه و چهار رقم انتهایی نیز مربوط به شماره پرونده کارفرمای موسسه می‌باشد. حق بیمه کارمندان را در اداره تامین اجتماعی از طریق همین کد اختصاص یافته می‌توانیم پیگیری کنیم. در نهایت افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که کارفرمایان در دو دسته اشخاص حقیقی و حقوقی دسته بندی می‌گردند. در نهایت قوانین ارائه شده برای معرفی کارمند به ادارات بیمه در این دو گروه کاملا متفاوت می‌باشند.
بازرسی شرکت‌ها توسط بازرسان اداره بیمه
برای پرداخت حق بیمه کارمندان نیاز است تا مراحل اولیه کار به درستی اجرایی شود. بعد از دریافت کدرهگیری و معرفی کارمندان به ادارات بیمه نوبت به طی مرحله بازرسی ماموران اداره بیمه می‌رسد. در این مرحله بازرسان با مراجعه به شرکت یا سازمان نسبت به بررسی اظهارات کارفرما اقدام می‌نمایند. در ادامه در صورتی که مغایرتی بین اظهارات کارفرما و مستندات وجود نداشته باشد بازرس می‌تواند نسبت به ارائه کد رهگیری شرکت یا سازمان اقدام نماید. همچنین نیاز است تا کارفرما با معرفی نیروی‌های خود به اداره بیمه نسبت به پرداخت حق بیمه کارمندان اقدام نماید.
تنظیم و ارسال لیست‌های کارمندان به اداره بیمه
برای پرداخت حق بیمه کارمندان نیاز است تا کارفرما در هر ماه نسبت به ارائه لیست حقوق و مزایای کارمندان خود اقدام نماید. برای اجرای این فرایند کارفرما می‌تواند از طریق سیستم‌های اینترنتی و با برنامه‌های مالی اقدام نماید. در نهایت اجرای تمام این برنامه‌ها می‌تواند منجر به پرداخت حق بیمه کارمندان و اجرای باقی مراحل اداری در این مسیر گردد.
سوالات متداول درباره حق بیمه کارمندان
سوال: سهم کارمند و کارفرما در پرداخت حق بیمه چقدر است؟
سهم کارمند 7 درصد و سهم کارفرما 23 درصد از حقوق و مزایای مشمول بیمه است.
سوال: چه مواردی مشمول پرداخت حق بیمه میشوند؟
حقوق پایه، مزایای مستمر نقدی و غیرنقدی، اضافهکاری، حق ماموریت و سایر مزایای مشمول بیمه.
سوال: سقف پرداخت حق بیمه کارمندان چقدر است؟
7 برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در هر سال.
سوال: آیا پرداخت حق بیمه برای کارمندان پاره‌وقت الزامی است؟
بله، کارفرمایان موظف به پرداخت حق بیمه برای تمام کارمندان خود، اعم از تمام‌وقت و پاره‌وقت، هستند.
سوال: چه مواردی از پرداخت حق بیمه معاف هستند؟
عیدی، پاداش بهرهوری، حق اولاد، حق مسکن و سایر مزایای غیرمشمول بیمه.
نتیجه‌گیری نهایی و بررسی اهمیت پرداخت حق بیمه کارمندان
در پایان باید گفت که امروزه برای بسیاری از کارمندان حضور در اداراتی که نسبت به پرداخت حق بیمه کارمندان حساسیت نشان می‌دهند به عنوان یک مزیت در نظر گرفته می‌شود. با توجه به تمامی مزایایی که پرداخت حق بیمه برای کارمندان ایجاد می‌نماید این امر خود نشان دهنده اهمیت این موضوع می‌باشد. در این شرایط شرکت‌ها موظف می‌باشند که نسبت به پرداخت حق بیمه سی درصدی کارمندان خود اقدام کنند. پرداخت بخش اعظم این حق بیمه بر عهده کارفرما می‌باشد و مبلغ کمی از آن را بیمه شونده و بخش دولتی پرداخت می‌نماید.
در نتیجه نیاز است تا کارمندان پیش از اشتغال در مراکز خدماتی و اداری نسبت به شناخت موارد مشمول پرداخت حق بیمه اقدام کنند. امروزه شرکت‌های تخصصی مانند آژانس خدمات مالی دیمان در زمینه ارائه خدمات مشاوره مالی در سطح کشور فعالیت می نمایند. این موسسه با بهره‌مندی از سابقه‌ای بیست ساله در حوزه‌های مالی توانسته در زمینه مالیات حقوق و دستمزد، مشاوره بیمه تامین اجتماعی و همچنین مشاوره قوانین کار به مراجعان خدمات گسترده ارائه دهد.
در پایان باید به این نکته اشاره نمود که استفاده از خدمات مالی ارائه شده در بحث مالی و بیمه‌ای می‌تواند عبور از مسیر پیش‌روی قوانین متعدد را برای شما بسیار آسان نماید. در نتیجه امروزه بسیاری از شرکت‌های بزرگ و شناخته شده از این خدمات برای مدیریت مسیر پیش‌رو بهره می برند.
